En Esparta era normal a relación entre un home e un rapaz, pois os espartanos crían que isto era esencial para a formación do adolescente como cidadán e crían, tamén, que se un rapaz non atopaba un amante sería unha deshonra para el. Mais, isto non só era cousa de rapaces, pois as mulleres tiñan tamén unha relación similar cas rapazas.
En Esparta, como na maioría das outras polis gregas, era o home quen tiña que seducir ó rapaz, mais en esta ocasión a súa liberdade non era de todo completa. Si do rapaz se namoraban dous homes ,un rico e outro pobre, e o rapaz escollía ó rico, os maxistrados sancionábano pola súa cobiza. Nambargantes, os ámbolos dous homes podían facerse amigos para facer do rapaz un bo cidadán. Aínda así, era o rapaz o que debía pedirlle ó home que fose o seu mentor para evitar así que os rapaces caesen na fachenda.
Aínda que moitos antigos escritores gregos afirman que a relación entre ámbolos dous amantes era totalmente casta e que era impensable que estes mantivesen relacións sexuais entre eles (e si se mantiñan eran expulsados ou debían pagar cas súas propias vidas) hai que dicir que se atoparon en 1898 graffitis nas rochas dun acantilado na illa de Tera, unha illa colonizada polos espartanos, onde se podían ver conquistas sexuais masculinas.
O caso das rapazas era similar. Esperábase que estas tivesen unha amante feminina, aínda que non se teñen moitas fontes ó respecto.
En Esparta celebrábase a Xacintia, que era unha das celebracións máis importantes, en honor a Xacinto, un mítico príncipe de Esparta e amante de Apolo. Estas duraban tres días: o primeiro día ofrecíanse sacrificios ós mortos, o segundo día era unha celebración onde se tocaba e se cantaba á gloria de Apolo e o terceiro día crese que era igual de solemne que o primeiro día.
As Xacintias eran tan importantes que, segundo Xenofonte, os espartanos interrompían as súas campañas militares para regresar e participar nesas festividades.
Esparta en Galego 